En doğru bilgi yasalar ve yönetmelikleri üzerinden elde edilen bilgidir. Bu sebeple sizlere bilgileri buralardan sağlayacağız. Malulen emeklilik ülkemizde 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel sağlık sigortası kanunu kapsamında değerlendirilir ve şekillendirilmektedir.
Kimler Malul Sayılabilir?
Sigortalının veya işverenin talebi üzerine kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60’nı veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malûl sayılır.
Malulen Emeklilik Şartları Nelerdir?
Sigortalılık şartı olarak en az 10 yıllık sigortalılık süresi ve bu süre içinde en az 1800 gün prim ödenmiş olmalıdır.
Sağlık şartı olarak da işe girmeden evvel en az % 60 oranından az hastalık veya rahatsızlığınız olup da sonrada bu oranın % 60 veya daha fazla oranda olması gerekir.
Malulen emekli olmanın şartı nedir?
5510 sayılı kanunun 25. maddesine göre malulen emekli olmanın şartları:
- 10 yıllık sigortalılık süresinin olması,
- 1800 gün prim ödenmiş olması,
- Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise,sigortalılık süresi aramadan 1.800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmiş olması,
- Malullüğün sigortalı işe girdikten sonra meydana gelmesi,
- Ve en önemlisi sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte maluliyetin tespiti için yapılacak başvuruda dikkat edilecekler?
- Geçirdiği kaza veya hastalığı sonucu çalışma gücünün %60 ‘nı kaybetmiş 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş sigortalı maluliyetinin tespiti için, ikametgahının bulunduğu Sosyal Güvenlik İl veya Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüklerine yazılı olarak başvurup yetkili sağlık kurumuna sevkini yaptırarak maluliyet raporu alınır.
- Prim gün sayısı eksik olanlar hizmet borçlanması yaparak prim gün sayısını tamamlayabilirler. Hizmet borçlanma bedellerini ödemeden sevk edilen sigortalılar maluliyetlerinin tespitine ilişkin masraflarını kendileri öder.
- Sigortalının maluliyetinin tespitini isteyebilmesi için fiilen çalışıyor olması gerekmez. Çalışmayan ancak malullük aylığını hak etmek için sigortalılık süresini ve prim gün sayısını tamamlamış olan sigortalı da son çalıştığı yerin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik İl veya Merkez Müdürlüklerine yazılı olarak başvurup maluliyetinin tespitini isteye bilir.
- Hizmet akdi devam etmekte iken maluliyetinin tespitini yaptıran sigortalıların malullük aylığının bağlanması için kuruma başvurmadan önce hizmet akitlerini sona erdirmeleri gereklidir.
Malullük aylığı ne zaman ödenmeye başlar?
- Sigortalının malul sayılmasına esas tutulan rapor tarihi, malullük aylığının bağlanması için yazılı başvurunun yapıldığı tarihinden önce ise yazılı istek yapılan tarihten,
- Malul sayılmasına esas tutulan rapor tarihi, malullük aylığının bağlanması için yazılı olarak başvurulan tarihten sonra ise rapor tarihini takip eden aybaşından itibaren başlar.
- Sigortalı aylığın başlangıç tarihinde geçici iş göremezlik geliri alıyor ise malullük aylığı geçici iş göremezlik gelirinin sona erdiği tarihi takip eden ay başında başlar.
Malullük aylığının kesilme nedenleri?
Malullük aylığı, sigortalının;
- Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa veya yabancı bir ülkenin mevzuatına tabi olarak çalışmaya başlaması halinde çalışmaya başladığı tarih itibariyle,
- Yapılan kontrol muayenesi sonucu sigortalının malullük halinin ortadan kalktığının tespit edilmesi halinde ise buna ilişkin raporun tarihini takip eden aybaşından itibaren malullük aylığı kesilir.
Malullük aylığı almakta iken çalışmaya başlaması nedeniyle aylığı kesilen sigortalı işten ayrıldıktan sonra tekrar malullük aylığının bağlanmasını talep edebilir. Kurum tarafından kontrol muayenesi yaptırılan sigortalının maluliyet halinin devam ettiği tespit edilir ise malullük aylığı yeniden bağlanır.
Maluliyet aylığı alanlara kontrol muayenesi nedir?
• Maluliyetine karar verilen sigortalının ileride maluliyet derecesinin değişebileceğinin düşünülmesi halinde Kurum Sağlık Kurulunca,
• Kurum Sağlık Kurulunun kararına karşı sigortalının veya hak sahiplerinin itirazları halinde,
• Sigortalının maluliyetinin tespiti ile ilgili olarak diğer kimselerin itirazları veya şikayet ya da ihbar hallerinde,
• Kurumun yürüttüğü denetim, inceleme ve soruşturma sırasında ihtiyaç duyması halinde sigortalının maluliyetine karar verilen hastalık ya da sakatlığı ile ilgili olarak yeniden muayene ve tetkike tabi tutulabilir buna kontrol muayenesi denir.
Kontrol muayenesine Sağlık Kurulunca ihtiyaç duyulması veya sigortalının kendisinin ya da hak sahiplerinin itirazları sonucu yapılan kontrol muayenesi sonrasında düzenlenen raporda;
- Sigortalının maluliyet halinin devam ettiğine karar verilmiş ise malullük aylığını almaya devam eder.
- Maluliyet halinin ilerleyip muhtaç duruma düştüğü tespit edilmiş ise buna göre malullük aylığı yeniden hesaplanır.
- Sigortalının maluliyet halinin ortadan kalktığı, bir başka söyleyişle çalışma gücünü ya da meslekte kazanma gücünün kayıp oranı %60 altına düştüğü tespit edilirse rapor tarihini takip eden aybaşından itibaren malullük aylığı kesilir.
Ancak malul olmadığı halde malullük aylığının bağlandığı tespit edilir ise aylık bağlandığı tarihten itibaren kesilerek, ödenen aylıklar faizi ile birlikte geri alınıp, müsebbipler hakkında yasal işlem yapılır.
Malullük aylığı alırken aynı zamanda emekli aylığını da alınabilir mi?
Malullük aylığı almakta iken emekliliğini de hak eden sigortalıya, sigortalının yazılı müracaatı halinde emekli aylığı da hesaplanır. Her iki aylık karşılaştırılır. Hangisi yüksekse o aylığı ödenir. Diğer aylık kesilir.
İş kazası ve meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü %60 ve daha yukarı oranda kaybeden sigortalılara hem gelir hem de malullük aylığı bağlanır. Yüksek olanın tamamı diğerininse yarısı ödenir.
Kadın Sigortalılardan Bakımına Muhtaç Derece Özürlü Çocuğu” olanların emeklilik yaş haddinin indirilmesi
Bakıma muhtaç özürlü çocuğu olan kadın çalışan hakkında düzenlenecek sağlık kurulu raporları ve dayanağı tıbbi belgelerin Kurum Sağlık Kurullarınca incelenmesi neticesinde, çocuğunuzun “ Başka birinin sürekli bakımına muhtaç olduğuna” dair karar çıkması halinde,5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayınızın dörtte biri, toplam priminize eklenir ve eklenen bu süre emeklilik yaş haddinden indirilir.
Malulen emeklilik için İtiraz Hakkı
Malulen emekliliğin sağlıkla ilgili ön şartı işe girildiğinde malul sayılacak derecede hasta olmamaktır. Ama SGK oranı ne olursa olsun işe girmeden evvel var olan hastalıklarda malulen emekli etmiyor ise SGK dava edilerek kazanılması halinde Mahkeme kararı ile emekli olma şansı vardır.
Bu süreç şu şekilde olmalıdır;
- En son çalıştığınız veya ikametgâhınızın bağlı olduğu SGK’ ya malulen emeklilik için talepte bulunun,
- SGK sağlık raporu oranı sebebiyle reddederse,
- SGK Yüksek Sağlık Kuruluna itiraz edin,
- İtirazınız red olunca da İş Mahkemesinde dava edin.
Not: 1.10.2008 gününden önce malulen emeklilikte 506 sayılı Kanuna göre üçte iki (yüzde 66) oranı gerekiyordu, 1.10.2008 gününden itibaren 5510 ile oran yüzde 60 olmuştur.